Jaarbeeld IGJ 2023: afwegingen over goede, veilige en toegankelijke zorg
“We leven in een tijd waarin moeilijke afwegingen gemaakt moeten worden tussen kwaliteit, veiligheid en toegankelijkheid van zorg. Wij als toezichthouder zien toe op zorg die niet altijd meer vanzelfsprekend is.” Dat benadrukt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in haar jaarbeeld over 2023. Vooral bij de crisis in de jeugdbeschermingsketen en de asielcrisis is hier sprake van. Maar ook de publieke gezondheid staat onder druk.
Enorme druk op de zorg
De druk op de zorg is breed te zien: er zijn plekken in Nederland waar mensen geen vaste huisarts meer hebben. Wachtlijsten zijn in de ggz allang geen uitzondering meer. Mensen die afhankelijk zijn van bepaalde medicijnen, horen steeds vaker dat deze niet voorradig zijn. Ook medische hulpmiddelen zoals een slang voor een hartlongmachine, zijn niet altijd meteen beschikbaar.
Inspecteur-generaal Marina Eckenhausen: “Zorgaanbieders en professionals delen hun emoties, zorgen en dilemma’s met ons. Zij zoeken voortdurend naar oplossingen om de zorg door te laten gaan. En iedere keer opnieuw ben ik onder de indruk van de enorme loyaliteit en inzet die ik zie wanneer ik mee ben op toezichtbezoek. Zeker nu zorgprofessionals steeds vaker aangeven dat zij niet altijd de zorg kunnen leveren die zij willen of moeten leveren.”
Meebewegen in het toezicht
Voor de IGJ als toezichthouder betekent dit meebewegen waar dat kan. Toezicht is niet alleen controleren op basis van wetten, regels en normen. Maar ook doen wat nodig is om iedereen in de zorg samen te laten werken en verder te helpen. In 2023 riep de inspectie onder meer op tot het anders organiseren van ouderenzorg. Hierbij geeft de inspectie het zorgveld vertrouwen en de ruimte om oplossingen te verkennen. Zo wil de IGJ stimuleren om te doen wat bijdraagt aan goede en veilige zorg.
Ingrijpen waar dat nodig is
Tegelijkertijd grijpt de inspectie in waar dat nodig is. Handhaven is een onmisbaar onderdeel van het toezicht. Zo kan de IGJ afdwingen dat bedrijven, organisaties en professionals die onder het toezicht vallen, de regels en afspraken naleven. De IGJ grijpt in als is vastgesteld dat de kwaliteit en veiligheid van de zorg onvoldoende zijn, en als het risico van vermijdbare schade te groot is.
Samenwerken voor verandering
Natuurlijk is het niet alleen voor de IGJ duidelijk dat verandering in de zorg nodig is. Er zijn al vele akkoorden en plannen gemaakt zoals het Integraal Zorgakkoord (IZA), het programma Toekomstverkenning Arbeidsmarkt en Zorg en het Kader Passende Zorg. De IGJ bewaakt hierbij haar rol: “We willen onafhankelijk blijven. Wel volgen we de ontwikkelingen intensief. En geven we gevraagd en ongevraagd advies op basis van onze kennis en deskundigheid. Zo willen we eraan bijdragen dat de plannen ook uitgevoerd kunnen worden. Waar wij vervolgens weer op toezien.”