Wetgeving en verantwoordelijkheid
De huidige wet- en regelgeving staat samenwerking tussen mantelzorgers en professionele zorgverleners niet in de weg. Er zijn geen wettelijke belemmeringen voor mantelzorgers om zorgtaken uit te voeren voor hun naasten. Mantelzorgers zijn zelf verantwoordelijk voor de zorg die zij verlenen, thuis, maar ook binnen het verpleeghuis en het ziekenhuis.
De acties van mantelzorgers vallen niet onder het beroepsmatig zorg verlenen waar de IGJ op toeziet. Mantelzorgers mogen risicovolle of voorbehouden handelingen uitvoeren, als zij dit zorgvuldig en met instemming van de cliënt of patiënt doen. Hier is het belangrijk dat de mantelzorger de handeling heeft geleerd van een deskundige zorgverlener en dat de mantelzorger zich bekwaam voelt voor het uitvoeren van de handeling.
Georganiseerde mantelzorg is geen mantelzorg
Er zijn ook organisaties die betaalde of professionele ‘mantelzorg’ aanbieden. Zij bieden dit onder deze naam aan, maar er is geen sprake van een persoonlijke band tussen de ‘mantelzorger’ vanuit deze organisatie en de cliënt of patiënt. Er is hier sprake van een bedrijfsmatig handelen vanuit deze organisatie. De IGJ ziet dan ook, als dit handelen ook zorg betreft, toe op de zorg die deze organisaties bieden.
Mantelzorger verantwoordelijk voor de zorg
Mantelzorgers zijn zelf verantwoordelijk voor de zorg die zij geven, thuis, maar ook binnen het verpleeghuis en het ziekenhuis. Als een mantelzorger thuis al voor de cliënt of patiënt zorgt, kan de zorgaanbieder dit als een cliënt in zorg komt gewoon zo laten. De zorgaanbieder heeft wel de verantwoordelijkheid te controleren dat de mantelzorger in staat is om de zorgtaken goed uit te voeren. Als de mantelzorger taken (thuis) nog niet deed, maar het wel zou willen, dan kan de zorgaanbieder deze taken aanleren.
Soms is de zorgaanbieder verantwoordelijkheid
Mocht er iets misgaan in de zorg die de mantelzorger verleent, dan is de zorgaanbieder in principe niet verantwoordelijk. Hierbij geldt een uitzondering. Als een zorgaanbieder had moeten signaleren dat er iets niet goed gaat bij de zorg die de mantelzorger geeft, maar deze zorgaanbieder deze risico’s niet besproken heeft, dan kan de IGJ de zorgaanbieder hierop aanspreken.