Welke rechten heb ik als patiënt?

Recht op informatie over gezondheid en behandeling

Als cliënt hebt u recht op duidelijke informatie. U kunt pas een goede beslissing nemen als u op een begrijpelijke manier door uw zorgaanbieder bent geïnformeerd. Bijvoorbeeld als het gaat om:

• behandelingen die nodig zijn en de risico’s die daarbij horen;
• mogelijke andere oplossingen voor uw gezondheidsprobleem.

U heeft ook recht op informatie over onder meer de prestaties van zorgaanbieders, zodat u een goede keuze kan maken tussen zorgaanbieders (bijvoorbeeld over hoe vaak een arts een bepaalde operatie heeft gedaan).

Kinderen onder de 12 jaar mogen niet zelf een beslissing nemen over een behandeling. Maar hebben wel recht op informatie. De zorgaanbieder moet dan de wettelijke vertegenwoordigers informeren. Dit zijn meestal de ouders/verzorgers, een gemachtigde of een mentor.

Voor kinderen vanaf 12 jaar geldt dat zowel zij als hun ouders/verzorgers informatie over een behandeling krijgen.

Cliënten vanaf 16 jaar krijgen alleen zelf de informatie van de zorgaanbieder. Meer informatie over de rechten in de zorg van minderjarigen vindt u op de website van de KNMG.

Toestemming cliënt voor behandeling

Een zorgaanbieder mag u alleen behandelen als u daarvoor toestemming geeft. Behalve als het om een noodsituatie gaat en de zorgaanbieder niet op de hoogte is van uw wensen. Of kinderen zelf mogen beslissen over de behandeling hangt af van hun leeftijd. Uw rechten zijn vastgelegd in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Wilt u hier meer over weten? Neem dan contact op met een juridisch adviseur.

Als u te maken krijgt met een gedwongen opname, moet er iets ernstigs aan de hand zijn. Bijvoorbeeld als er sprake is van gevaar voor uzelf of voor anderen.

Dit staat in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang  (Wzd). Lees meer over dwang in de zorg en de verschillende wetten.

Medisch dossier en privacy

Medische hulpverleners zijn verplicht om een medisch dossier bij te houden met al uw gegevens. Bijvoorbeeld over uw ziekte, de behandeling en de bevindingen van verschillende zorgaanbieders. Ook medische missers en fouten (incidenten) moeten verplicht aan u gemeld worden en opgenomen in het medisch dossier.

U hebt het recht om uw medisch dossier in te zien. Iedereen van 12 jaar en ouder kan daarvoor mondeling of schriftelijk een verzoek doen. Een verzoek tot inzage doet u bij uw zorgaanbieder. U krijgt alleen de gegevens te zien die over uzelf gaan, zoals röntgenfoto’s en operatieverslagen. Als uw gegevens niet kloppen, kunt u ze laten aanpassen.

Uw medisch dossier wordt 20 jaar bewaard. U kunt een verzoek indienen om uw gegevens eerder te laten vernietigen. Een zorgaanbieder mag dit weigeren.

Zorgaanbieders moeten zorgvuldig omgaan met uw persoonlijke en medische gegevens. Dit staat in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De Autoriteit Persoonsgegevens houdt hier toezicht op.

Medezeggenschap

De inspectie vindt het belangrijk dat mensen die zorg nodig hebben, daarover kunnen meepraten en meebeslissen. Dit heet medezeggenschap. De cliëntenraad is een belangrijke gesprekspartner voor de inspectie.

Een cliëntenraad is verplicht in zorginstellingen waar meer dan 10 personen zorg verlenen en waar cliënten wonen, of waar meer dan 25 personen zorg verlenen en waar cliënten verblijven.

De inspectie kijkt of zorgaanbieders inspraak bieden aan cliënten. Dit kan via een cliëntenraad, maar ook op andere manieren. De inspectie controleert of er een cliëntenraad is en of deze inzage heeft in belangrijke stukken.

Cliënten of hun vertegenwoordigers kunnen een melding maken bij de inspectie als er geen mogelijkheid tot medezeggenschap is. Ook professionals in de zorg kunnen contact opnemen met de inspectie.

Op rijksoverheid.nl leest u welke rechten een clientenraad heeft.