Jaarbericht IGJ 2022
“Het belang van nauwlettend de ontwikkelingen in de zorg en samenleving volgen”, dat benadrukt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in haar jaarbericht 2022. Zijn er dingen die aandacht nodig hebben dan trekt de inspectie aan de bel en waar nodig grijpt zij in. Ook op deze wijze draagt de inspectie bij aan de kwaliteit en veiligheid van de zorg en de jeugdhulp. In het verslagjaar sprongen daarbij vooral de zorg in asielzoekerscentra, de jeugdbeschermingsketen en geneesmiddelentekorten in het oog.
Het goede doen
Inspecteur-generaal Marina Eckenhausen: “Hoe kunnen we zoveel mogelijk effect hebben met ons toezicht? Wat doe je als de zorg onder druk staat? Als het systeem schuurt of als je ziet dat kwetsbare mensen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben? Het gaat niet alleen om de vraag of we het goed doen, maar nog belangrijker is of we ook het goede doen. We hebben in 2022 onze rol opnieuw vastgesteld en vastgelegd in een vernieuwde toezichtstrategie.”
Erfenissen van corona
Het coronavirus laat veel erfenissen na: in negatieve zin (mensen met long-COVID, minder vertrouwen in de overheid) maar ook in positieve zin. Corona bracht aan het licht dat de gezondheidszorg en ook het toezicht daarop wendbaar zijn. Dat we in Nederland heel goed kunnen samenwerken. En corona heeft zaken blootgelegd: de kwetsbaarheid van de gezondheidszorg en jeugdhulp (de arbeidsmarkt, beschikbaarheid van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen maar ook het systeem) en het belang van preventie.
Corona bracht nog scherper in beeld dat ziekte en gezondheid een resultante zijn van de maatschappij. Zo hebben slechte huisvesting en armoede een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. We zien steeds vaker dat mensen kwetsbaar zijn, dat de systemen hen onvoldoende helpen en regelmatig ook tegenwerken. Wie trekt zich hun lot aan? De gezondheidsverschillen zijn groot, veel te groot.
Samen met andere toezichthouders en samen met de patiënt
De toename van kwetsbaarheid van zorg en samenleving heeft consequenties voor het toezicht. Toezichthouders in het sociaal domein trekken daarom steeds meer samen op. Patiënten, cliënten, naasten worden steeds vaker bij het toezicht betrokken.
Als voorbeeld van kwetsbaarheid van de zorg: het arbeidsmarktprobleem
Een toezichthouder kan de tekorten op de arbeidsmarkt in de zorg niet oplossen. Wel zet de IGJ haar positie in om het belang van aantrekkelijk werk in de zorg te agenderen en beleidsmakers te informeren. Verder let ze op de inspanningen van zorgorganisaties om medewerkers te behouden door te zorgen voor een prettige organisatiecultuur en een goed werkklimaat. Daarnaast communiceert de IGJ over wat er goed gaat in de zorg en jeugdhulp en draagt ze zo bij aan een positief beeld over werken in de zorg.
Samenwerking in opsporing
Tegelijkertijd moet het toezicht nog meer grip krijgen op dat deel van de zorg waar het niet oké is. Waar sprake is van onveilige zorgrelaties, grensoverschrijdend gedrag, illegale handel in geneesmiddelen, valse diploma’s of zorgverwaarlozing. De IGJ constateert in haar Jaarbericht 2022 dat samenwerking tussen toezichthouders, politie, FIOD en het OM hard nodig blijft om te zorgen dat burgers vertrouwen kunnen houden. En om ervoor te zorgen dat middelen die voor de zorg bedoeld zijn op de goede plek terecht komen.
Goede en veilige zorg
Aandacht voor wat er allemaal goed gaat in de zorg blijft in een jaarbericht van de toezichthouder vaak wat onderbelicht. Ten onrechte, concludeert de IGJ. Want zij ziet elke dag de betrokkenheid en de grote inzet van zorgprofessionals en zorgaanbieders om onder alle omstandigheden goede en veilige zorg en jeugdhulp blijven te leveren.
In deze nieuwe versie is een aanpassing gedaan in een deel van de cijfers in de tabel 'Meldingen over overlijden/suïcide per sector, afgerond naar tientallen' op pagina 43. De aansluiting in de opeenvolgende jaren was niet correct in de eerder gepubliceerde versie van april 2023.