Toezicht op aanpak wachttijden ggz

Oorzaken wachttijden in de ggz

De inspectie ziet dat een gebrek aan samenwerking in de zorg invloed heeft op lange wachttijden in de ggz. Ook hebben zorgaanbieders nog onvoldoende afspraken gemaakt over wie voor welke zorg verantwoordelijk is wanneer een cliënt op de wachtlijst staat. Er zijn ook oorzaken die zorgaanbieders moeilijker zelf kunnen aanpakken. Zo vragen steeds meer mensen om psychische hulp. In 2022 stonden ruim 80.000 op de wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg. Ook hebben zorginstellingen moeite om genoeg goed personeel vinden.

Samenwerking toezicht met Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) kijkt of zorginstellingen genoeg doen om de wachttijden te verkorten. Dit doen we samen met de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in regio’s waar de gemiddelde wachttijd het langst is. De IGJ kijkt vooral naar de kwaliteit van de (netwerk)zorg bij de zorgaanbieders. De NZa kijkt vooral naar wat de zorgverzekeraars doen tegen lange wachttijden. En of zorgaanbieders hun wachttijden openbaar maken.

Hoe we toezicht houden op wachttijden in de ggz

De inspectie houdt sinds 2018 toezicht op wachttijden in de ggz. We voeren samen met de NZa gesprekken met betrokken partijen, waaronder de regionale taskforces wachttijden. In deze taskforces zitten grote en kleine ggz-aanbieders, huisartsen, zorgverzekeraars, gemeenten, clientvertegenwoordiging en ervaringsdeskundigen.

We kijken naar wat goed gaat, wat beter kan en wat partijen daarvoor nodig hebben. Over deze gesprekken brengen we jaarlijks een rapport uit. Hierin staan aanbevelingen voor de partijen in de taskforces, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de landelijke stuurgroep Toegankelijkheid & Wachttijden ggz. De stuurgroep bestaat uit de belangrijkste koepelorganisaties en is in 2020 ingesteld door het ministerie van VWS.

Toezicht in 2024

In 2024 betrekken wij de afspraken over de gewenste samenwerking uit het Integraal Zorgakkoord bij ons toezicht. In dit akkoord is vastgelegd dat goede samenwerking in de zorg belangrijk is. Om dat te bereiken is afgesproken:

• Voor iedere regio worden in 2023 regiobeelden gemaakt die de basis vormen voor de ontwikkeling van regioplannen. 
• In 2024 is het doel om een zo uniform mogelijke organisatie te ontwikkelen voor de samenwerking tussen huisartsenzorg, ggz en sociaal domein voor,  tijdens en na de zorgverlening- en ondersteuningstrajecten. Die werkwijze moet zijn afgestemd op de regio en de landelijke gemaakte afspraken hierover. 

Deze afspraken moeten leiden tot meer passende en toegankelijke zorg en daardoor tot vermindering van wachttijden in de ggz, voor onder andere mensen met complexe psychische problematiek die vastlopen op meerdere levensgebieden.

Toezichtronde 2024: onderzoek regionale netwerken 

De IGJ werkt samen met de NZa in het toezichttraject. Daarbij onderzoeken wij 4 regionale netwerken in 4 zorgkantoorregio’s om te zien hoe de samenwerking verloopt tussen grote en kleine ggz-aanbieders, huisartsen (inclusief POH-ggz) en het gemeentelijk sociaal domein, dat breder is dan alleen Wmo. We betrekken ook zorgverzekeraars en het perspectief van cliënten (via onder andere ervaringsdeskundigen en ervaringsdeskundig aanbod) bij dit traject.  

Aandachtspunt: doelgroep met complexe problematiek

Ons speciale aandachtspunt in deze toezichtronde is de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg voor mensen met complexe ggz problematiek die vastlopen op meerdere levensgebieden. Deze groep is kwetsbaar en kan meestal niet goed voor zichzelf opkomen, waardoor zij binnen de ggz niet genoeg of niet de juiste zorg en aandacht krijgen.

We beoordelen in iedere regio de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen om te zien hoe zij invulling geven aan hun verplichtingen op het gebied van de zorg voor deze mensen met complexe problematiek. Verder betrekken wij in deze toezichtronde de resultaten van het eerder uitgevoerde toezicht op de regionale arbeidsmarktproblematiek. Waarbij we vragen of er voldoende personeel beschikbaar is om deze doelgroep tijdig passende zorg te bieden.

Resultaten van de toezichtrondes

Wij maken voor iedere regio een korte rapportage met de resultaten van ons toezicht. De IGJ en de NZa doen aanbevelingen aan de betrokken partijen in de betreffende regio. Drie regionale rapportages maken wij in 2024 openbaar. In 2025 volgt de 4e regionale rapportage en een rapport dat terugblikt op het hele toezichttraject in de 4 regio’s.