JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg)

De JeugdzorgPlus wordt in hoog tempo om- en afgebouwd. Het aantal kinderen en jongeren in de gesloten jeugdhulp wordt snel minder. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) kijkt tijdens haar toezicht naar de hulp aan jongeren met ingewikkelde problemen. Die wonen in de JeugdzorgPlus of die horen tot de doelgroep. 

JeugdzorgPlus-instellingen zijn vanaf 1 januari 2024 verplicht gegevens over vrijheidsbeperkende maatregelen te registreren en aan te leveren bij de inspectie. Zij kunnen gegevens over het eerste half jaar van 2024  aanleveren tussen 1 juli en 12 augustus.

De inspectie wil weten of die jongeren op tijd passende (alternatieve) hulp krijgen. En dat die hulp van voldoende kwaliteit is, tijdens en na de om- en afbouw. De aandacht van de inspectie richt zich ook op het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM) in de JeugdzorgPlus en in de alternatieve (open) zorg.

Wat is JeugdzorgPlus?

Binnen de JeugdzorgPlus wonen jongeren waarvoor de rechter een machtiging gesloten jeugdhulp heeft afgegeven. Een jongere moet van de rechter naar JeugdzorgPlus als de rechter wil voorkomen dat de jongere jeugdhulp mijdt of door anderen wordt weggehouden bij jeugdhulp. 

De jongere woont tijdens de behandeling in een instelling en kan niet zomaar weg. Daarom wordt JeugdzorgPlus ook ‘gesloten jeugdhulp’ genoemd. De JeugdzorgPlus is de enige plek waar volgens de jeugdwet bepaalde vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM) mogen worden gebruikt. VBM betekent bijvoorbeeld dat de deur van de instelling op slot gaat. Dit gebeurt zodat het kind zich niet kan terugtrekken uit de behandeling en plaatsing. Ook vastpakken en vasthouden van een jongere valt onder VBM, net als fouilleren en afpakken van een telefoon.

Voor wie is de JeugdzorgPlus?

De jongeren in de JeugdzorgPlus hebben ernstige opgroei- of opvoedingsproblemen die hun ontwikkeling bedreigen. Hierdoor bestaat een gevaar voor de jongere zelf of voor zijn omgeving. Bijvoorbeeld omdat de jongere erg agressief is naar gezinsleden, omdat de jongere slachtoffer is van een loverboy of omdat de jongere suïcidaal is. 

Vaak heeft de jongere een combinatie van problemen. Dan is er naast gedragsproblematiek ook GGZ-problematiek, problematiek binnen het gezin, verslavingsproblematiek en/of heeft de jongere een verstandelijke beperking. Deze jongeren zien niet goed welke problemen ze hebben. Ook zijn ze moeilijk aan te moedigen om uit zichzelf een behandeling te volgen.

Hoe ziet het toezicht eruit?

De inspectie stelt in dit toezicht de volgende vragen centraal: 

1. Krijgen alle jeugdigen die tot de doelgroep van de JeugdzorgPlus behoren (met of zonder machtiging gesloten jeugdzorg) tijdig passende hulp van voldoende kwaliteit? 

  • in bestaande (al dan niet kleinschalige) JeugdzorgPlus voorzieningen
  • in andere alternatieve vormen van verblijf
  • in de vorm van ambulante hulp

2. Welke factoren spelen hierbij een rol? 

De inspectie spreekt in dit toezicht onder meer met jongeren die in JeugdzorgPlus wonen. Ook spreekt de inspectie met verwijzers en bestuurders van JeugdzorgPlus-instellingen.

Toepassing vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM)

Hoe kijkt de inspectie naar de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen in de JeugdzorgPlus voorzieningen? 
 

Conclusies van het toezicht

De ontwikkelingen rond de ombouw JeugdzorgPlus volgen snel na elkaar. Daarom maakt de IGJ haar conclusies bekend elke keer als zij dit nodig vindt. Deze conclusies kunnen door de JeugdzorgPlus-instellingen, het ministerie van VWS, jeugdhulpregio’s en andere betrokkenen gebruikt worden in het bereiken of houden van hulp die passend en voldoende is voor deze jongeren.

Aanleveren gegevens vrijheidsbeperkende maatregelen

JeugdzorgPlus-instellingen moeten bepaalde informatie over vrijheidsbeperkende maatregelen registreren. Deze gegevens leveren zij 2 keer per jaar aan bij de inspectie.

De plicht om de gegevens aan te leveren is vastgelegd in hoofdstuk 6 van de Jeugdwet: Wet Rechtspositie gesloten Jeugdhulp in artikel 6.7.3. en artikel 6.7.4 (vanaf 1 januari 2024).

Alle informatie over het aanleveren van gegevens: Gegevensaanlevering JeugdzorgPlus.