In 2022 meer actie nodig geweest om langdurige medicijntekorten te ondervangen
Farmaceutische bedrijven hebben in 2022 meer verwachte leveringsproblemen van medicijnen gemeld vergeleken met 2021. Om tekorten te ondervangen, heeft de IGJ in 2022 in totaal 132 keer toestemming gegeven aan fabrikanten, groothandels en apothekers om een alternatief medicijn uit het buitenland te halen. Ook is er een aantal medicijndossiers met voorrang beoordeeld door het CBG om tekorten te voorkomen of de duur van het tekort te beperken. Niet in alle gevallen was er een oplossing. Dat blijkt uit het jaarverslag van het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en -defecten.
Medicijnautoriteit College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) coördineren samen het Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het Meldpunt ontving in 2022 in totaal 5.921 meldingen van verwachte leveringsproblemen, dit betrof 2.702 verschillende medicijnen. In 2021 waren het 3.660 meldingen voor 1.835 medicijnen. Voor zes medicijnen waren er uiteindelijk geen of onvoldoende alternatieven beschikbaar voor de patiënt. Deze ernstige tekorten waren er vaker dan in voorgaande jaren.
Verwacht leveringsprobleem, géén tekort
Een melding bij het Meldpunt van een leveringsprobleem leidt niet altijd tot een daadwerkelijk medicijntekort. Bedrijven hebben een meldplicht. Ze melden uit voorzorg ook een risico op een leveringsprobleem. Dit gebeurde in 2022 vaker dan voorgaande jaren. Later blijkt dan vaak dat de levering toch door kan gaan. Of dat bestaande voorraden de leveringsproblemen voldoende opvangen.
Oorzaken
Meer dan de helft (55%) van de mogelijke leveringsproblemen in 2022 kwam net als in andere jaren door een vertraagde productie of kwaliteitscontrole van het medicijn. Ook een toename van de vraag (26%) is een belangrijke oorzaak. Dit kwam meestal doordat er leveringsproblemen waren met een vergelijkbaar middel van andere bedrijven.
CBG-voorzitter em. prof. dr. Ton de Boer:
We zien dat bedrijven steeds meer mogelijke leveringsproblemen melden van medicijnen waarbij er mogelijk nog een of twee alternatieven zijn. Deze toename is zorgwekkend. Ondanks het feit dat er voor veel leveringsproblemen oplossingen worden gevonden, zien we ook dat apothekers, artsen en patiënten last ondervinden van de daadwerkelijke tekorten.
Op zoek naar alternatieven
Het Meldpunt controleert voor iedere melding of er een risico is op een medicijntekort. Daarbij is een belangrijk criterium of er alternatieve medicijnen in Nederland beschikbaar zijn. Voor bijna alle meldingen is dit het geval. Een patiënt stapt dan bijvoorbeeld over naar een medicijn met dezelfde werkzame stof van een ander bedrijf. Is dit niet mogelijk? Dan zoeken CBG en IGJ met bedrijven en zorgverleners naar een andere oplossing.
Henk de Groot, hoofdinspecteur IGJ:
Vooral voor patiënten leveren deze tekorten extra onzekerheid op. Maar ook van zorgverleners horen we dat ze soms lang bezig zijn met het zoeken naar alternatieven.
In uitzonderlijke gevallen zijn er geen of onvoldoende alternatieven beschikbaar voor de patiënt. Er is dan sprake van een ernstig tekort. Het CBG en de IGJ kijken met de beroepsgroepen of extra maatregelen nodig zijn om de gevolgen voor patiënten te minimaliseren. Bijvoorbeeld minder voorraad meegeven, een medicijn met een andere werkzame stof inzetten of in extreme gevallen de schaarse voorraad reserveren voor een bepaalde patiëntengroep.