Te veel jongeren wachten te lang op jeugdbeschermer, jeugdreclasseerder en hulp
Zo’n 1.500 jongeren wachten te lang op een vaste jeugdbeschermer, jeugdreclasseerder en hulp. Dit zijn kwetsbare kinderen en jongeren bij wie de rechter een maatregel heeft opgelegd. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid hebben nog altijd grote zorgen dat juist deze jongeren en hun ouders niet meteen passende hulp krijgen. De inspecties voeren breed toezicht uit op de jeugdbeschermingsorganisaties.
Een gecertificeerde instelling (GI) is de organisatie die jeugdbeschermings- of jeugdreclasseringsmaatregelen uitvoert. Een rechter kan een jeugdbeschermingsmaatregel opleggen aan jongeren die in hun ontwikkeling worden bedreigd, zoals een onveilige thuissituatie. Heeft een jongere een strafbaar feit gepleegd, dan kan de rechter een jeugdreclasseringsmaatregel opleggen.
Vanaf 2022 werken de GI’s met het ‘Handelingsperspectief bij personele onderbezetting’. Dit zou een tijdelijke werkwijze zijn. Sindsdien werken de meeste GI’s met wacht- en doorstroomlijsten. De GI’s proberen hiermee grip te krijgen op de werkdruk voor de medewerkers en de personeelsuitstroom.
Eerste beeld
De inspecties hebben in oktober 2024 informatie opgevraagd bij 13 GI’s. De GI’s waren op dat moment verantwoordelijk voor de uitvoering van ruim 31 duizend jeugdbescherming- en jeugdreclasseringsmaatregelen. Uit het eerste beeld blijkt dat zij vrijwel allemaal de wettelijke termijnen en richtlijnen overschrijden.
Van de 13 GI’s hebben er 5 binnen de wettelijke termijn van 5 werkdagen contact met een jongere. Dat 8 GI’s die termijn niet halen is zorgelijk, want het is belangrijk dat een jeugdbeschermer of jeugdreclasseerder snel een beeld heeft van de veiligheid en de ontwikkeling van de jongere en hoe het gaat in het gezin.
Het maken van een plan van aanpak voor een jongere en zijn gezin duurt lang. Dit plan moet zorgen dat de ontwikkelingsbedreiging van de jongere wordt afgewend en dat de veiligheid van de jongere op orde is. Het lukt slechts één GI om dit plan binnen de termijn van 6 weken te maken. De inspecties hebben de GI's gevraagd hoe snel passende hulp ingezet wordt. Die moet binnen 3 maanden starten. Slechts 2 instellingen konden hierover informatie geven. Bij hen duurt het gemiddeld 6 maanden voordat de hulp aan jongeren start.
Verdiepend toezicht
De inspecties gebruiken de informatie in hun verdiepend toezicht naar de GI’s. Het toezicht richt zich op de kwaliteit van de uitvoering van de maatregelen. De inspecties kijken daarnaast naar het effect op jongeren en hun gezinnen wanneer de GI’s werken met het Handelingsperspectief. Ook toetsen de inspecties hoe bestuurders verantwoordelijkheid nemen als hun GI de kwaliteit van de uitvoering onvoldoende kan waarmaken. In de loop van 2025 publiceren de inspecties weer over de resultaten van het toezicht.
Sinds 2019 publiceren de inspecties via rapporten zoals het rapport Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd over de lange wachttijden en ontbreken van passende hulp aan kwetsbare jongeren. In september 2022 hebben de inspecties een signaalbrief toezicht jeugdbeschermingsketen gepubliceerd waarin ze de stelselverantwoordelijke minister en staatssecretaris hebben gevraagd om op korte termijn tot verbetering te komen. De inspecties hebben in 2023 en 2024 hun bevindingen gepubliceerd via Signalen Jeugdbeschermingsketen.