Toezicht en Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg

Kwaliteitskompas: de 4 bouwstenen

Het Kwaliteitskompas gehandicaptenzorg 2023-2028 bestaat uit vier bouwstenen:

• Bouwsteen 1: Het zorgproces rond de individuele persoon
• Bouwsteen 2: Onderzoek naar de ervaringen van mensen met een beperking
• Bouwsteen 3: Professionele ontwikkeling
• Bouwsteen 4: Inzicht in kwaliteit

Leren en verbeteren met kwaliteitsbeeld, voortgangsbericht en visitatie

In de bouwsteen ‘Inzicht in kwaliteit’ van het kompas, staat dat zorgaanbieders zich verantwoorden over de kwaliteit van leven voor cliënten en kwaliteit van zorg binnen hun organisatie. Daarvoor bestaan de volgende instrumenten:

• Kwaliteitsbeeld Zorgaanbieders verantwoorden zich door de publicatie van een tweejaarlijks kwaliteitsbeeld. In dit kwaliteitsbeeld bundelen zij alle verkregen informatie uit de eerste drie bouwstenen. Samen met informatie uit andere relevante bronnen en met ervaringsverhalen van mensen met een beperking, hun verwanten en professionals. Het geeft inzicht in wat er goed gaat binnen de zorgorganisatie, wat er beter moet en hoe de zorgaanbieder hieraan werkt. Het kwaliteitsbeeld leveren zorgaanbieders vóór 1 juni van het opvolgende jaar verplicht aan bij het Zorginstituut Nederland. Daarnaast publiceren zorgaanbieders het kwaliteitsbeeld op hun website. 
• Voortgangsbericht In het tussenliggende jaar beschrijven de zorgaanbieders de ontwikkelingen in een voortgangsbericht. Dit voortgangsbericht is bedoeld als instrument om te leren en ontwikkelen en een intern document. De inspectie kan dit voortgangsbericht wel bij zorgaanbieders opvragen voor het toezicht.  
• Visitatie Eens in de twee jaar organiseren zorgaanbieders een visitatie in de vorm van een blik van buitenaf die het leer- en ontwikkelvermogen stimuleert. 

Overgangsjaar 2022-2023

Om zorgaanbieders de ruimte te geven om al in 2023 met het Kwaliteitskompas aan de slag te gaan, bepaalde de stuurgroep van het Kwaliteitskompas dat het verslag over 2022 een overgangsjaar is. Zorgaanbieders mogen in 2023 zelf kiezen of zij met een kwaliteitsrapport volgens het oude kwaliteitskader verantwoorden of kiezen voor de vorm van een kwaliteitsbeeld/voortgangsbericht zoals de nieuwe werkwijze uit het Kwaliteitskompas. Vanaf verslagjaar 2023 moeten zorgaanbieders een kwaliteitsbeeld publiceren:

• Op 1 juni 2024 over het jaar 2023;
• Op 1 juni 2026 over het jaar 2025; en 
• Op 1 juni 2028 over het jaar 2027.

Kwaliteitsrapporten en -beelden: waardevolle verhalen

De afgelopen jaren maakten zorgaanbieders kwaliteitsrapporten met de verhalen van cliënten, zorgverleners en de organisatie. De inspectie waardeert de moeite die alle betrokkenen binnen zorgorganisaties doen om hun eigen verhaal te vertellen. Want de verhalen zijn waardevol. De meeste verhalen geven een duidelijk beeld van waar zorgaanbieders staan, wat goed gaat en wat beter kan. Alleen al van het samen maken van zo’n beeld gaat een enorme kwaliteitsimpuls uit, leest de inspectie regelmatig in de rapporten.

Ook voor het toezicht van de inspectie zijn de verhalen van zorgaanbieders belangrijke informatie. De inspectie gebruikt de informatie uit de kwaliteitsrapporten en -beelden bij het toezicht. De verhalen, samen met cijfermatige informatie, geven de inspectie een beeld van de verleende zorg en van de sturing op kwaliteit en veiligheid. Ook wordt duidelijk waar verdere verbetering nodig is. De inspectie kijkt uit naar de kwaliteitsbeelden die zorgaanbieders maken op basis van het kwaliteitskompas.

Het Kwaliteitskompas 2023 - 2028 vervangt het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg 2017 - 2022. Het kwam tot stand onder leiding van de Landelijke Stuurgroep Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). De inspectie is toehoorder bij deze stuurgroep. Het Kwaliteitskompas is op basis van de ervaringen van de afgelopen jaren aangepast. Zo is deze geactualiseerde veldnorm minder instrumenteel, sluit deze beter aan op de praktijk en is er meer aandacht voor ervaringsdeskundigheid. De ingezette lijn blijft dezelfde. Het doel van het Kwaliteitskompas is kwaliteitsverbetering in de zorg aan mensen met een beperking. Hiermee is het voor zorgaanbieder ook een middel voor externe verantwoording. Om cliënten, verwanten, de samenleving en andere externe partijen inzicht te geven in wat goed gaat en wat beter moet.