Weer meer meldingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg
Over seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg, van zorgverleners tegenover mensen die zorg krijgen, kreeg de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) vorig jaar weer fors meer meldingen binnen. Het aantal ging met ruim een derde omhoog van 240 in 2022 naar ruim 330 vorig jaar.
Het hogere aantal meldingen betekent niet per se dat seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik ook vaker gebeurt. Wel dat er meer aandacht voor is en men er steeds alerter op is. Dat vindt de inspectie positief. Maar nog steeds is het werkelijke aantal gevallen waarschijnlijk veel hoger dat het aantal meldingen. Alleen het topje van de ijsberg komt steeds iets meer boven water.
Het mag niet, het mag nooit
Seksueel grensoverschrijdend gedrag varieert: van seksueel getinte opmerkingen en appjes, ongewenste aanrakingen, onnodig lichamelijk onderzoek en seksueel contact (ook als dat wederzijds gewenst is), tot zelfs aanranding en verkrachting. Al deze vormen horen niet thuis in de zorg. Er is altijd een ongelijkwaardige relatie tussen zorgverlener en patiënt of cliënt; seksueel getint contact brengt schade toe aan die zorgrelatie. Onmiddellijk of later. Voor de direct betrokkenen, maar ook voor hun omgeving en voor het vertrouwen in de zorg. Daarom geldt: het mag niet, het mag nooit.
Aandacht helpt herkennen en voorkomen
Steeds meer zorgorganisaties geven al aandacht aan seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo proberen zij het te voorkomen, en als het toch gebeurt er goed op te reageren. De drempel om het te melden moet voor patiënten, cliënten en omstanders (collega’s) zo laag mogelijk zijn.
Meldingen (vermoeden van) seksueel grensoverschrijdend gedrag door zorgverleners per sector | 2020-2023
| 2023 | 2022 | 2021 | 2020 | |
|---|---|---|---|---|
| Eerstelijnszorg (vooral fysiotherapie) | 60 | 40 | 20 | 10 |
| Geestelijke gezondheidszorg | 70 | 50 | 40 | 40 |
| Gehandicaptenzorg | 100 | 50 | 50 | 40 |
| Jeugdhulp | 50 | 40 | 40 | 20 |
| Medisch-specialistische zorg (Ziekenhuizen en klinieken) | 10 | 20 | 10 | 10 |
| Netwerkzorg (vooral GGD'en) | minder dan 5 | 0 | minder dan 5 | 0 |
| Verpleeghuizen en wijkverpleging | 40 | 30 | 20 | 10 |
| Zorg aan asielzoekers en gedetineerden | 10 | 10 | minder dan 5 | minder dan 5 |
| Totaal | 330 | 240 | 180 | 130 |
De slachtoffers zijn meestal (73 procent) vrouw.
Van de plegers - de zorgverleners - is 74 procent man. In de geestelijke gezondheidszorg zijn vrouwen iets vaker de pleger (57 procent man, 43 procent vrouw) dan in andere zorgsectoren.
Over een klein aantal plegers was bekend dat zij meer dan één slachtoffer lastig vielen. Verder kreeg de inspectie over een klein aantal zorgverleners ook al in vorige jaren een melding over seksueel grensoverschrijdend gedrag.