Roken en overgewicht: hoe kan de inspectie bijdragen aan gezonde leefstijl
Weblogberichten
Ongezond gedrag is verantwoordelijk voor bijna 20% van de ziektelast in Nederland. Met het Nationaal Preventieakkoord hebben veel organisaties afgesproken om dit terug te dringen. Ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd draagt hieraan bij. Het was nog wel even zoeken naar hoe precies, vertelt inspecteur en projectleider Petra Reulings. Uiteindelijk is een opzet gekozen waarbij de cliënt centraal staat.
Volgens mij is iedereen het er wel over eens dat stoppen met roken en overgewicht verminderen belangrijk zijn om de gezondheid te verbeteren. Ook bij de inspectie zien we dit belang, en willen we een bijdrage leveren aan preventie. We richten ons op leefstijlbegeleiding in de zorg voor volwassenen die roken en volwassenen met overgewicht.
Mensen mogen natuurlijk zelf kiezen hoe zij gezond of ongezond zij leven. Daar kun je als toezichthouder op de zorg weinig mee doen. Tegelijkertijd weten we uit onderzoek dat de meeste rokers eigenlijk willen stoppen (75%). En dat meer dan de helft van mensen met overgewicht dit graag anders ziet, en maar een klein deel hulp zoekt binnen de zorg. We horen ook dat zorgverleners er niet vaak uit zichzelf over beginnen. Zelf heb ik langere tijd gerookt en ik herken dit probleem uit eigen ervaring.
Leefstijl verbeteren via zorg
Dat betekent dat er vanuit de zorg toch best mogelijkheden zijn om aan preventie bij te dragen. En daarmee ook via ons toezicht. Rokers en mensen met overgewicht komen bij hun huisarts, of bij een specialist in het ziekenhuis. Een deel krijgt hulp bij het verbeteren van hun leefstijl. Bijvoorbeeld van een diëtist, of van een rookstopcoach, in combinatie met medicatie. Of door mee te doen aan een gecombineerde leefstijl interventie (GLI). Een ander deel doet het op eigen kracht.
In gesprek met cliënten
Als inspectie keken we welke rol zorgverleners daarbij hebben, en wat zij graag zouden willen of kunnen doen, maar nog niet overal lukt. Daarvoor keken we naar richtlijnen voor wat van zorgverleners verwacht mag worden. Maar nog belangrijker is wat de zorgaanbieder en niet in de laatste plaats cliënten zelf belangrijk vinden. Daarom zijn we met hen in gesprek gegaan om te horen wat zij belangrijk vinden bij een persoonsgerichte leefstijlbegeleiding. Zo spraken we onder andere met een rookstopcoach en een ervaringsdeskundige, die beiden hun verhaal deelden via onze website. In het toetsingskader zie je ook duidelijk terug wat zorgverleners en cliënten hebben ingebracht.
Wij concluderen dat we via stimulerend toezicht een bijdrage kunnen leveren. We toetsen of de zorg voldoet aan hoe we met elkaar willen dat de zorg eruit ziet. Dat doen we door met zorgverleners en cliënten samen het gesprek te voeren over wat er goed gaat en wat er beter kan.
Waar kijken we naar
Om duidelijk te maken waar we naar kijken hebben we het toetsingskader 'Persoonsgerichte leefstijlbegeleiding in de zorg' gemaakt. We letten op 3 punten:
- Staat de cliënt centraal?
- Wordt er goed samengewerkt door de betrokken zorg- en hulpverleners?
- Zijn de betrokken zorgprofessionals deskundig?
In 2022 doen we in drie regio’s in Nederland stimulerend toezicht om de zorg op deze punten waar nodig te verbeteren. Daarvoor voeren we het ‘goede gesprek’. Het toetsingskader gebruiken we daarbij. Maar we willen ook de cliënt daar actief bij betrekken.
Het ‘goede gesprek’ voeren
Bij dit toezicht gaan we vooral ook in gesprek. Dat doen we met elkaar: zorgverleners, cliënten en inspectie samen. Zo kunnen we aan de hand van ‘cliëntreizen’ samen helder en concreet krijgen wat er goed gaat op het gebied van persoonsgerichte leefstijlbegeleiding, maar ook wat er beter kan. Dit is voor de IGJ een nieuwe manier van werken. Zelf heb ik hier al wel ervaring in opgedaan bij het Toezicht Sociaal Domein, in onderzoek naar de toegankelijkheid van het sociaal domein voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Juist doordat deze mensen zelf ervaringen deelden, werden hulpverleners zich meer bewust van hun handelen, analyses scherper en oplossingen tastbaarder.
Op deze manier willen wij als inspectie de zorg in Nederland goed en toegankelijk houden. Juist door aandacht te hebben voor preventie en leefstijl.
Ben je nieuwsgierig naar de resultaten? Volg ons dan op LinkedIn of houd onze website in de gaten.
Petra Reulings
Deze weblog is onderdeel van een reeks van drie verhalen. In een andere weblog vertelt een rookstopcoach over hoe we rookstopzorg naar een volgend niveau kunnen brengen. In het derde weblog komt een voormalig cliënt aan het woord die met leefstijlbegeleiding haar leven weer op de rit heeft gekregen na een auto-ongeluk.