Veilig gebruik digitale zorg
Zorgaanbieders moeten zorgen voor goede en veilige zorg, ook als zij digitale zorg inzetten. De IGJ houdt hier toezicht op. In het toezicht geeft de inspectie onder meer aandacht aan de organisatie en invoering van digitale zorg, betrokkenheid van patiënten, uitwisseling van informatie en informatiebeveiliging.
De punten waar de inspectie op let zijn beschreven in het toetsingskader Digitale Zorg. De Wet kwaliteit klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz), is het wettelijk kader voor dit toezicht, samen met andere wet- en regelgeving.
Toezicht op digitale zorg bij zorgaanbieders
Digitale vernieuwing vindt overal in de zorg plaats. Zorgaanbieders zijn steeds afhankelijker van allerlei toepassingen van digitale zorg. Digitale patiënten- en cliëntendossiers en digitale voorschrijfsystemen zijn bijvoorbeeld een vast onderdeel van de zorg. Digitale gegevensuitwisseling tussen verschillende zorgaanbieders is heel belangrijk voor netwerkzorg. Zorg kan steeds meer op afstand plaatsvinden dankzij beeldbellen en thuismonitoring.
De afhankelijkheid van technologie is één van de risico’s bij het gebruik van digitale zorg. Een uitval van ICT-voorzieningen raakt de zorg rechtstreeks, bijvoorbeeld. Uit onderzoek in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica blijkt dat problemen die te maken hebben met ICT op de 4e plaats komen in een landelijke inventarisatie Veilig Incident Melden (VIM). Wanneer belangrijke informatie niet (helemaal) beschikbaar is, dan kan dat schadelijke gevolgen hebben voor patiënten.
Onze inspecteurs merken dat er veel vragen zijn over informatiebeveiliging. Daarom hebben we de belangrijkste vragen en antwoorden over NEN 7510 op een rijtje gezet.
Wet- en regelgeving en veldnormen bij toezicht
De wetgeving en normering op het gebied van ICT in de zorg ontwikkelt zich voortdurend. Naast de Wet kwaliteit klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz) is er bijvoorbeeld de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg. Nieuwe wetgeving wordt gemaakt om van de digitale gegevensuitwisseling in de zorg de standaard te maken (wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg). De wetgever heeft de inspectie aangewezen als toezichthouder.
Het toetsingskader Inzet van e-health door zorgaanbieders is afgeleid van een groot aantal wetten, regels en andere normen. Hieronder een overzicht van een deel daarvan:
Waar let de inspectie op?
De inspectie besteedt structureel aandacht aan het thema digitale zorg bij zorginstellingen. De IGJ gebruikt bij haar toezicht het toetsingskader Digitale Zorg. Daarin staat waar de inspectie op let, onder meer bij bezoeken aan zorgaanbieders. De rapporten van de inspectiebezoeken aan zorgaanbieders zijn te vinden op Toezichtdocumenten IGJ.
Dit zijn thema’s bij het toezicht:
Toezicht in ontwikkeling
Digitale zorg is in ontwikkeling en het toezicht verandert mee. De inspectie doet onderzoek, verzamelt informatie en leert van ervaringen uit het toezicht. Dat leidt onder andere tot het samenstellen van toetsingskaders voor nieuwe vormen van zorg, zoals telemonitoring.
Ook deelt de IGJ die kennis in publicaties. Zo bezocht de IGJ 10 zorgaanbieders in de wijkverpleging en 14 zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg. Ook beschrijft de inspectie de resultaten van een onderzoek naar ICT en digitale zorg bij aanbieders van jeugdhulp in de factsheet Extra aandacht nodig voor ICT in de jeugdzorg. In de zorg is het steeds belangrijker om ook naar samenwerkende zorgaanbieders te kijken.
Tot slot onderzoekt de inspectie ook de vormgeving van het toezicht op kleinere zorgaanbieders, bijvoorbeeld in de eerstelijnszorg: factsheet E-health.
Ook bij onverwachte ontwikkelingen zoals tijdens de coronacrisis, kan de inspectie onderzoek doen: factsheet Thuismonitoring van COVID-19 patiënten.